Digital exclusion during the COVID-19 Pandemic?

July 9, 2020

By Marcin Wajda, Ph.D., Assistant Professor at the SGH Warsaw School of Economics

Read this blog in Polish

The coronavirus pandemic highlighted what works correctly and what does not in the economy, politics and society. Many of us had to switch to home office overnight. Some organizations handled this shift better, others did worse. In general, what seemed impossible, proved to be possible – it turned out that it was possible to visit the doctor, the office, participate in classes, take exams, conduct business meetings or trainings online, etc. However, the analysis of unemployment in Poland looks interesting. In spite of the lockdown, unemployment did not increase rapidly, but it seemed rather to act with some delay. The question is: Why?

The answer to this question, as usually, is quite ambiguous. It is obvious that terminating certain employment contracts required some time. This phenomenon is well known from lectures in macroeconomics, when the rigidity of contracts and remunerations is discussed. However, Polish data show that the number of jobs shrank faster than unemployment increased. In Poland, the average employment in the corporate sector decreased already in March (compared to the preceding month) by 34 thousand, while in April – by 152 thousand. Assuming that the total workforce in Poland is approximately 17 million people, the unemployment in April should have increased by approximately  1 percentage point. However, from March to May, the unemployment in Poland increased “only” from 5.4% to 6%.

This problem is even more noticeable if we consider absolute numbers. In March, the number of unemployed persons decreased by approximately 10,000, but in April it increased “only” by 56,000, which is one third of those who lost their jobs in the corporate sector during that time. On the other hand, in May the number increased by approximately 45,000 people. Thus, one may notice that the increase in the number of the unemployed in April (56,000) and in May (45,000) was still lower than the decrease in employment in the corporate sector only in April (152,000). What is the reason for such difference? 

The key to the solution is at least two answers. The first one is the mass scale of unemployment increase during the recession. The average monthly increase/decrease in the number of unemployed persons in 2019 was approximately 20,000 people. The system is obviously created in a way that allows it to serve approximately such number of people. At the moment of crisis, it turned out that this number might be even seven times higher. This is one of the factors that most certainly “blocked” the system.  

The second reason for such high difference between the number of people who lost their jobs and the number of registered unemployed people is “digital exclusion”. In Poland, when employment offices were closed (after the state of epidemic was introduced on March 20, 2020), the only way for the unemployed to register was online. In order to do so, it was necessary to fill in a form and sign it with electronic signature or by another legally valid electronic proof of identity. For many people this was a barrier that was impossible to overcome, so they waited for the employment offices to reopen. However, when they finally reopened, employment offices were not able to process such a high number of people at once. This caused the delays that were then caught up in the following months.

It should also be emphasized that those who lose their jobs are mainly employees with the lowest qualifications. Apparently, they are also highly vulnerable to digital exclusion.

This phenomenon, which has been widely discussed in the literature, has at least two aspects: social and economic ones. One may assume that a person, who is unable to register at the unemployment office online, will also less frequently use such online services as medical advice, online shopping, electronic banking services, offices or cultural events online. As a result, the digital exclusion in the COVID-19 era showed the severity of this social problem.   

There are numerous reasons for digital exclusion. It may be the lack of access to a computer, lack of the ability to use it, but also overly complicated online procedures, lack of electronic signature or another legally accepted proof of identity that prevents the person from performing legal actions. We must bear this in mind in the eve of the fourth industrial revolution. It turns out that what is obvious for some of us, is not so for others. The increasing use of online services will become a new line of division: it will lead to increasing digital exclusion, which, in turn, may cause frustration with all its political, economic and social consequences.

To return to the economic aspects, one should emphasize that the consequences of digital exclusion and of the institutions’ inability to act during crisis are very severe. If the registration procedure of the unemployed is delayed, this means, for example, that the payment of unemployment benefits is also delayed. It is worth noting that unemployment benefits are one of the counter-cyclical instruments of the state. However, there is more. Lengthy administrative procedures prevent the economy from returning to normal. Even if entrepreneurs want to employ people, they still do not have access to the full database of jobseekers, as they are still in the middle of the registration process. As a result, instead of overcoming recession, the economy is waiting for the administration to cope with the problems. This is when the administration becomes a “bottleneck”.

The keys to solving the discussed problem should be found in limiting “digital exclusion” and, at the same time, increasing the use of online services. On the one hand, this will improve the quality of human capital, and on the other – the institutional capacity of the state to act, among others, in crisis. In long-term perspective, the computerization of public services should also result in reducing the costs of functioning of public administration.

It is difficult to say whether this phenomenon also applies to the USA and Nevada (and to what extent). However, it is worth noting the “shift in time” between the “initial claims for unemployment” and the “unemployment rate” in Nevada during the coronavirus pandemic. While the first indicator peaked in March, the other one reached the peak value in April. The shift between both indicators may prove that a similar phenomenon has occurred.    

Wykluczenie cyfrowe w dobie pandemii COVID-19?

Marcin Wajda, Ph.D., Assistant Professor at the SGH Warsaw School of Economics

Pandemia koronawirusa uwypukliła to co działa dobrze i to co działa źle w gospodarce, polityce i społeczeństwie. Wielu z nas z dnia na dzień przeszło na pracę zdalną. Jedne organizacje poradziły sobie z tym lepiej inne gorzej. Generalnie to co było niemożliwe, okazało się możliwe – możliwe okazały się wizyty online u lekarza, w urzędzie, wykłady w szkołach, egzaminy, spotkania w firmach, szkolenia, itp. Jednak ciekawie wygląda analiza bezrobocia w Polsce. Pomimo tego, że doszło do zamrożenia gospodarki to bezrobocie nie wzrosło od razu gwałtownie, tylko zachowało się tak jak gdyby zareagowało z opóźnieniem. Pytanie brzmi dlaczego?

Odpowiedź na to pytanie – jak to zazwyczaj w życiu bywa – jest niejednoznaczna. Oczywistym jest, że rozwiązanie niektórych umów o pracę wymagało czasu – to dobrze znane zjawisko z wykładów makroekonomii, kiedy mówi się o sztywności kontraktów i płac. Dane w Polsce pokazują jednak, że liczba miejsc pracy kurczyła się szybciej niż rosło bezrobocie. W Polsce przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw zmniejszyło się w marcu (względem miesiąca poprzedniego) o 34 tys., natomiast w kwietniu już o 152 tys. Przyjmując, że zasób siły roboczej w Polsce to około 17 mln osób, bezrobocie powinno więc wzrosnąć w kwietniu o ok. 1 pp. Jednak od marca do maja bezrobocie w Polsce wzrosło „tylko” z 5,4% do 6 %.

Jeszcze lepiej widać ten problem na liczbach bezwzględnych. W marcu bezrobotnych ubyło o ok. 10 tys. natomiast w kwietniu przybyło ich „zaledwie” o 56 tys. osób, czyli o jedną trzecią osób które straciły pracę w sektorze przedsiębiorstw w tym samym okresie. W maju natomiast przybyło bezrobotnych o ok. 45 tys. osób. Widzimy więc, że wzrost liczby bezrobotnych w kwietniu (56 tys.) i maju (45 tys.) był mniejszy niż spadek zatrudnienia w przedsiębiorstwach tylko w samym kwietniu (152 tys.). Skąd więc tak duża różnica? 

Rozwiązanie tej zagadki tkwi w co najmniej dwóch odpowiedziach. Po pierwsze w masowości napływu bezrobotnych w okresie kryzysu. Średnia miesięczna liczba  wzrostu/spadku bezrobotnych w 2019 r. w Polsce to ok. 20 tys. osób. System – co oczywiste – jest więc tak stworzony, aby obsłużyć mniej więcej taką liczbę osób. W momencie kryzysu okazało się, że tych osób może być nawet siedmiokrotnie więcej. To jeden z czynników, który z pewnością spowodował „zatkanie” się systemu.  

Drugim powodem, tak dużej rozbieżności pomiędzy liczbą osób tracących pracę a ilością zarejestrowanych bezrobotnych jest „wykluczenie cyfrowe”. W Polsce w sytuacji zamknięcia urzędów pracy – 20 marca 2020 r. wprowadzono stan epidemiczny – zarejestrowanie się w spisie osób bezrobotnych możliwe było tylko poprzez Internet. Aby to zrobić konieczne było wypełnienie formularza i podpisanie go podpisem elektronicznym, albo innym uznanym prawnie elektronicznym poświadczeniem tożsamości. Dla wielu osób okazało się to barierą nie do pokonania i czekali na ponowne otwarcie urzędów pracy. Urzędy Pracy w momencie ponownego otwarcia nie były jednak w stanie obsłużyć na bieżąco tak dużej liczby osób. Stąd zaległości, które były nadrabiane w kolejnych miesiącach.

Trzeba również podkreślić, iż osoby tracące pracę w pierwszej kolejności to pracownicy z najniższymi kwalifikacjami. One też jak widać są bardzo narażone na wykluczenie cyfrowe.

Wykluczenie cyfrowe – szeroko opisane w literaturze – ma co najmniej dwa aspekty: społeczny i gospodarczy. Można domniemać, że osoba, która nie potrafi zarejestrować się przez Internet w urzędzie pracy, będzie również rzadziej korzystała z usług on-line, takich jak porady lekarskiej, zakupy, bankowość elektroniczna, załatwianie spraw w urzędach,  czy wydarzenia kulturalne. Wykluczenie cyfrowe w dobie COVID-19 pokazało więc, jak poważny jest to problem społeczny.   

Powodów wykluczenia cyfrowego może być bardzo wiele. Brak dostępu do komputera, Internetu, brak umiejętności obsługi komputera, ale również nadmierne skomplikowanie procedur online, brak podpisu elektronicznego, czy innego prawnie akceptowalnego poświadczenia, które uniemożliwia dokonywanie czynności prawnych. Musimy o tym pamiętać w przeddzień czwartej rewolucji przemysłowej. To co dla wielu z nas jest oczywiste dla części okazuje się, że nie jest. Rosnące wykorzystywanie usług online stanie się nową płaszczyzną podziału – spowoduje narastające wykluczenie cyfrowe, a to może rodzić frustrację, ze wszystkimi konsekwencjami politycznymi, gospodarczymi i ekonomicznymi.

Wracają do spraw ekonomicznych należy podkreślić, że konsekwencje wykluczenia cyfrowego i niezdolności instytucji do działań w okresie kryzysów są bardzo poważne. Jeżeli rejestrowanie bezrobotnych odbywa się z opóźnieniem to, np. oznacza, że wypłata zasiłków odbywa się również z opóźnieniem – warto tutaj zaznaczyć, że zasiłki dla bezrobotnych to jeden z antycyklicznych instrumentów państwa. Ale nie tylko. Przeciągające się procedury administracyjne opóźniają gospodarce powrót do normalności. Jeżeli nawet przedsiębiorcy będą chcieli zatrudniać to nie mają dostępu do pełnej bazy danych osób poszukujących pracy, gdyż są one ciągle w procesie rejestracji. Gospodarka nie wychodzi więc z kryzysu tylko czeka, aż administracja upora się wpierw z problemami. Administracja w takim momencie staje się „wąskim gardłem”.

Rozwiązanie opisanego powyżej problemu należy poszukiwać w równoległym ograniczaniu „wykluczenia cyfrowego” i większym wykorzystaniu usług online. Z jednej strony poprawi to jakość kapitału ludzkiego, z drugiej zdolność instytucjonalną państwa do działań m.in. w kryzysie. Informatyzacja usług publicznych, powinna również doprowadzić w długim okresie do obniżenia kosztów funkcjonowania administracji.

Czy zjawisko to dotyczy (i ewentualnie w jakiej skali) również USA i Nevady, trudno mi powiedzieć. Warto jednak zwrócić uwagę na widoczne w Nevadzie „przesunięcie w czasie” pomiędzy „Initial claims for unemployment” a „Unemployment rate” w okresie pandemii spowodowanej koronawirusem. O ile ten pierwszy wskaźnik osiąga swój szczyt w marcu, o tyle ten drugi w kwietniu. Przesunięcie obu wskaźników może świadczyć o podobnym zjawisku.